Kwel speelt een belangrijke rol voor het behoud en het herstel van topnatuur in het Binnenveld. Wat is kwel en waarom is die zo belangrijk?
Diep grondwater in het laaggelegen Binnenveld is vooral afkomstig uit het Veluwe massief. Het is oud (in de zandondergrond is de stroomsnelheid maar enkele meters per jaar) en het staat onder hoge druk. Het kan in 50m lange peilbuizen ver tot boven het maaiveld opstijgen.
Of dit opstijgende grondwater (kwel) ook in de wortelzone kan doordringen wordt niet alleen bepaald door de stijghoogte maar ook door de doorlatendheid van de ondergrond. Slecht doorlatende, kleiige lagen, en die komen plaatselijk voor, kunnen het opstijgende grondwater tegenhouden. In het natuurreservaat de Bennekomse Meent komt nog duidelijk kwel voor. Waarschijnlijk is het tegenwoordig vooral minder diep grondwater dat daar naar boven komt.
Wanneer de kwel ergens sterk en een groot deel van het jaar optreedt leidt dat tot hoge grondwaterstanden en een beperkte beschikbaarheid van stikstof en fosfaat. De bodem is op die plaatsen door de kwel basisch – neutraal geworden. Kwelwater is namelijk meestal kalkhoudend en rijk aan ijzer. In het veld is het rode geoxideerde ijzer vaak goed te zien. Een ander goed veldkenmerk is het olieachtige vliesje dat je op water kan zien drijven (zie foto in aanhef). Het wordt gemaakt door bacteriën die goed gedijen in dit ijzerrijke milieu. Deze kwelverschijnselen kan je in ons Binnenveld goed zien in een strook tussen de hoogspanningsmasten en de Veensteeg. Vooral ten noorden van het gebouwtje De Snip. Ook het ijs was daar afgelopen winter anders.
Door deze natte en relatief voedselarme omstandigheden, en door het eeuwenlange hooilandbeheer, zijn er in het Binnenveld blauwgraslanden en dotterbloemhooilanden ontstaan. In de natuurreservaten komen de kenmerkende plantensoorten nog voor. We hopen binnenkort in ons gebied indicatorsoorten voor kwel aan te treffen zoals: Dotterbloem en Waterviolier en wie weet ook specifieke blauwgraslandsoorten als: Klokjesgentiaan, Kleine Valeriaan en natuurlijk Kleine Zegges zoals: Blauwe-, Blonde- en misschien zelfs de zeldzame Vlozegge. Al zijn het er nog maar een paar!
Tekst en foto’s: Dick van der Hoek
