Nieuwsbrief Mooi Binnenveld - 5 oktober 2023
|
|
|
|
Beste Mooi Binnenveld Nieuwsbrief lezers,
|
Het afgelopen kwartaal was het ogenschijnlijk wat rustig qua activiteiten in de Binnenveldse Hooilanden, maar inmiddels is het maaien van onze grote, natte vlakte weer begonnen. Ook waren er weer vele bezoekers in het gebied en was er de nodige aandacht voor het gebiedsproces en het opfrissen van onze statuten.
Bijzonder was dat dit kwartaal de Groene Grens formeel is opgeleverd na uitvoering van de derde fase. Wij voeren daar namens de Gemeente Veenendaal het beheer. De oplevering ging gepaard met een heuse opening en een publieksdag met de nodige feestelijkheden.
Veel is er ook gemonitord, niet zozeer de vogels, maar wel de vegetatie, vlinders en libellen. Monitoring verslagen worden binnenkort verwacht, dus hou de website in de gaten.
De Vereniging groeit gestaag en recent verwelkomden we het 388ste lid, ook zijn er nog 14 certificaathouders die nog lid kunnen worden. Daarnaast hebben we 805 abonnees op deze Nieuwsbrief. Als U nog geen lid bent, kunt u ons steunen door dat te doen via de website mooibinnenveld.nl.
Vele vrijwilligers houden de Vereniging draaiend, ze houden zich bijvoorbeeld bezig met het begeleiden van excursies, natuureducatie en monitoring. De oproep voor vrijwilligers om boompjes te trekken was weer buitengewoon succesvol.
Veel vacatures voor een aantal functies zijn het afgelopen kwartaal ingevuld, dan wel bijna ingevuld.Twee nieuwe bestuursleden zijn/worden voorgesteld: Wim van Driel (als kandidaat penningmeester) en Emmy de Lange (kandidaat bestuurslid algemeen en woonachtig in Veenendaal). Ook verwelkomen we een kandidaat kascontrole commissielid (Gert Doekes), en een coördinator excursies (Hans Vellema). Zij zullen allen in de ALV van 29 november worden voorgesteld. Er zijn de komende periode overigens 2 ALV’s voorzien, daarover leest u verder meer.
We hebben overigens nog steeds een vacature voor een communicatiemedewerker en verwelkomen graag ook nog vrijwilligers voor de natuureducatie en excursiegidsen. Aanmeldingen zijn altijd welkom op info@mooibinnenveld.nl.
|
Geniet van ons Mooie Binnenveld.
Willem Hendriks, Voorzitter
|
|
|
|
|
|
Boven: Boompjestrekken in de Binnenveldse Hooilanden 2023 (Foto: Patrick Jansen)
|
|
|
|
Boompjestrekken
|
Uiteindelijk hebben een totaal van 85 mensen meegedaan op drie verschillende dagen aan het verwijderen van voornamelijk wilgjes. Op verzoek zijn er op 6 augustus eerst boompjes getrokken bij de Cooperatie Binnenveldse Hooilanden door ongeveer 20 vrijwilligers van Mooi Binnenveld.
|
Ruim 45 mensen verzamelden zich vervolgens op 19 augustus op het terrein van Mooi Binnenveld en nog eens 20 op 4 september in de avond. Een record tot nu toe en we zijn heel blij met dit enthousiasme en betrokkenheid bij ons gebied. Bij het verzamelpunt vloog al direct een ijsvogel voorbij. Later werden watersnippen en een torenvalk gespot. Ooievaars waren aanwezig op het aangrenzende veld van de Coöperatie Binnenveldse Hooilanden waar op dat moment werd gemaaid.
Met vereende krachten en doorzettingsvermogen werd een flink stuk van het gebied vrijgemaakt van boompjes. Op deze manier houden we het terrein open en creëren we optimale omstandigheden voor soortenrijke vegetaties. Dit is een aanvullende maatregel op het reguliere maaibeheer. Het maaien van de vegetatie onderdrukt de wilgen wel, maar die lopen na een maaibeurt gewoon weer uit en ontwikkelen op deze wijze elk jaar een grotere wortelmassa. Dit gaat ten koste van andere plantensoorten die in het terrein voorkomen. De talrijke diepblauwe, prachtig bloeiende klokjesgentianen waren voor een ieder weer een lust voor het oog evenals blauwe knoop. Ook de wat algemenere grote kattenstaarten bloeiden uitbundig, soms een enkeling maar ook mooie groepen van deze paarse planten waren te zien. Klein vlooienkruid was weer veelvuldig aanwezig evenals vele uitgebloeide gevlekte en rietorchissen.
|
|
Foto onder: Klein vlooienkruid (Gert Kaasschieter)
|
|
|
|
|
Publieksdag De Groene Grens
Zaterdag 23 september organiseerde de Gemeente Veenendaal de feestelijke oplevering van het natuurgebied de Groene Grens Deze publieksdag bestond uit velerlei activiteiten. Zo was er een informatietent, een paardentram, muziek, excursies, en veel andere activiteiten ook voor kinderen. Bij de familie van Ruiswijk (Jan en Carola), eigenaars en gebruikers van de kruidenrijke graslanden van de Groene Grens, was er ook een open dag. Zij zijn ook lid van de Cooperatie Binnenveldse Hooilanden. Hun melktap is nu te bereiken via het melkpad. Ze verwachten volgende week gecertificeerd te worden als biologische zuivelproducent. Naast Groene Grens Noord en Groene Grens Zuid, is er nu dan ook Groene Grens Midden (zie kaarten website), dat beide gebieden verbindt tot een groot natuurgebied. Mooi Binnenveld, als aangetrokken beheerder van het gebied, verzorgde rondleidingen in de Groene Grens Noord en Zuid. In totaal waren er tien excursies met deskundige gidsen en ruim honderd deelnemers. Hoewel laat in het seizoen was er nog veel te zien zoals de parnassia (zie foto onder), klokjesgentiaan en blauwe knoop, exponenten van het blauwgrasland en het kalkmoeras dat de Groene Grens gedeeltelijk is.
|
|
Foto onder: Parnassia (Willem Heemskerk)
|
|
|
|
|
Bijzondere waarnemingen
|
|
|
|
Het waterschap is deze week de Kromme Eem aan het korven. Op verzoek heeft onze beheerder Thomas Kroon geholpen met ecologische begeleiding bij het stuk tussen Koekoeksbloempad en de Veeneiken omdat daar de kern van de populatie grote modderkruiper voorkomt. Op dat stuk is het maaisel eerst op het pad gelegd en hebben Gerco Harthoorn (Waterschap Vallei en Veluwe) en Thomas dat doorzocht. Ze vonden in totaal 157 (veelal jonge) grote modderkruipers! Ongekend aantal. Dit betekent dat er in dat stuk zeker honderden moeten voorkomen.
|
|
|
|
Jonge Grote Modderkruipers (Foto: Thomas Kroon)
|
|
|
|
|
|
Het herstel van het gentiaanblauwtje (vlinder) is sterk afhankelijk van een waardmier en de klokjesgentiaan. De interactie tussen deze drie wordt in Nature Today uitgelegd.
|
|
|
De rups van de groot avondrood nachtvlinder (Deilephila elpinor) uit de familie van de pijlstaarten. Deze olifantrups werd tijdens het maaien van het pad bij de Snip aangetroffen (Foto: Anneke Meijer).
|
|
|
|
|
|
Tijdens de planteninventarisatie zijn er toch steeds weer verrassingen. Zoals de stijve moerasweegbree (Foto links van Friso van der Zee) typische voor voedselarme plas dras situaties.
|
|
De roodpoot valk trok ook dit jaar weer vele kijkers. In de afgelopen week (bv op 1 oktober) werd deze dagelijks gespot boven en in de Binnenveldse Hooilanden (zie voor foto wikipedia).
|
|
|
|
|
|
Stand van zaken gebiedsproces Het Binnenveld
|
Al weer een paar jaar geleden is er begonnen met “ Het gebiedsproces Het Binnenveld”, een traject waarbij er met stakehouders wordt gezocht naar een toekomstbestendig gebruik en inrichting van het Binnenveld. Belangrijke actoren zijn de agrariërs in het gebied, de gemeenten, het waterschap , de provincies en de natuurorganisaties. Mooi Binnenveld heeft een duidelijke positie in dit proces en vertegenwoordigd hierbij ook een aantal natuur- en milieuorganisaties uit de regio. Het is complexe materie, waarbij meerdere doelen en belangen zoveel als mogelijk samengebracht moeten worden. Toekomstbestendige landbouw, natuurkwaliteit en ruimte voor ontwikkeling (woningbouw, recreatie) zijn belangrijke punten. Na aanvankelijk enthousiasme bij alle partijen, is het proces de afgelopen periode stilgevallen. Belangrijke oorzaak hiervan is het ontbreken van concrete doelstellingen en kaders; als die niet duidelijk zijn, dan blijft het hangen op positie kiezen en uitwisseling van wensen. Momenteel wordt gekeken hoe het proces weer op gang te brengen. Hopelijk is daar tegen het einde van dit jaar meer zicht op. Vanuit Mooi Binnenveld willen we echter niet alleen passief wachten tot er weer wat gebeurd; de komende periode willen we blijven kijken wat er in het gebied wel mogelijk is. We focussen daarbij op twee aspecten. Ten eerste de ontwikkelingen rondom de zogenaamde kennisas (de gebiedsontwikkeling tussen Wageningen en Ede), waarbij we in het bijzonder pleiten voor robuuste corridors/verbindingen met de Veluwe. Ten tweede pleiten we voor het verder in de regio onder de aandacht brengen van alle kansen voor meer groenblauwe dooradering binnen het gebied, in combinatie met de verbindingen naar Vallei, Veluwe, Rijn en het Utrechtse. Voor meer info over het gebiedsproces, neem contact op met onze voorzitter. Verder is meer over het gebiedsproces en de actualiteit te lezen in de nieuwsbrief over het gebiedsproces. Via de gebiedsaanpak website kunt U zich abonneren op deze nieuwsbrief.
|
|
|
|
Droogte in Wageningen?
|
De Wageningen Universiteit (WUR) meldde eind juli een bizar droogterecord. Het weerstation van de WUR gaf al dagen aan dat het er kurkdroog was. Een woelmuis bleek een kabel te hebben doorgeknaagd en had een nest onder de regenmeter gemaakt. Meteoroloog Bert Heusinkveld van de WUR: "Blijkbaar hing die kabel in de weg, want hij was helemaal doorgeknaagd".
|
|
|
|
|
Kempense heidelibel
|
De oprukkende Kempense heidelibel vindt men nu ook in de Binnenveldse Hooilanden. De soort, was tot 2013 alleen bekend was uit de Kempen (Noord-Brabant), maar beweegt zich naar het noorden (oa in de Weerribben).
|
De Kempense heidelibel (Sympetrum depressiusculum) plant zich het liefst voort in ’s winters droogvallende wateren. Dat is zijn manier om concurrenten te vermijden. Wanneer in het voorjaar het waterpeil stijgt, komen de eitjes van de Kempense heidelibel uit. Dan hebben de larven bijna het rijk voor zich alleen. In de Weerribben zijn zulke wateren in overvloed voorhanden. Ze ontstaan doordat riettelers de rietvelden kunstmatig bevloeien en door het hogere zomerpeil dat het waterschap hanteert. In het najaar verlaagt het waterschap het waterpeil en stoppen de riettelers met pompen. Vervolgens valt het rietland droog en kan het riet gemaaid worden. Binnenkort verschijnt het libellen monitoring rapport van Fred Hoorn en Christa Heyting over de Binnenveldse Hooilanden. Zie ook Nature Today
|
|
Foto onder: Kempense heidelibel (Fred Hoorn)
|
|
|
|
|
Opening van het academisch jaar 2023-2024
|
Ons actieve lid Ken Giller (vegetatiemonitoring en boompjestrekker) besteedde aandacht aan het Binnenveld en de Hooilanden in zijn speech bij de WUR opening van het academisch jaar (4 september): Land sharing and land sparing? Oftewel natuurinclusieve extensive landbouw en intensieve landbouw die natuurgebieden spaart. Hij noemde samenwerking tussen boeren, burgers en Staatsbosbeheer in het Binnenveld en deed een oproep aan het academisch personeel om boompjes te trekken.
|
|
|
|
|
|
Vlinders in de Bennekomse Meent
Het gaat slecht met de insecten, maar niet overal. Samen met andere vrijwilligers telt Henk Kloen al ruim dertig jaar vlinders in de Bennekomse Meent. Dit is een oud natuurreservaat met een bloemrijk natuurgrasland tussen Bennekom en Veenendaal, nu onderdeel van de Binnenveldse Hooilanden. Vlinders die hier voorkomen kunnen zich nu gaan uitbreiden over het hele gebied. De eerste soorten die dat doen zijn het bruin zandoogje en het icarusblauwtje. Maar ook van het hooibeestje en het groot dikkopje zijn er al waarnemingen in de nieuwe natuur.
Drieëndertig jaar wekelijks vlinders tellen in de Bennekomse Meent leverde in totaal 29719 exemplaren op, verdeeld over 27 soorten. Verrassend is dat hier zowel het aantal vinders als het aantal soorten over deze periode is verdubbeld. Ondanks dat het een klein natuurreservaat is ingeklemd tussen Veenendaal en intensief gebruikte agrarische gronden.
|
|
Gunstig is dat het terrein al heel lang in beheer is als natuurgebied, en sinds 1994 in een aantal stappen uitgebreid en meer verbonden met andere natuur. Het maakt sinds 2019 deel uit van het nieuwe natuurgebied Binnenveldse Hooilanden. Ook wordt sinds 2007 niet al het grasland in één keer gemaaid. Maaien en afvoeren gebeurt met speciale rupsvoertuigen. Noodzakelijk om de bijzondere flora in stand te houden, maar stukjes niet maaien is van groot belang voor het insectenleven. Hierdoor kunnen de rupsen beter overleven.
|
|
Foto onder: Groot dikkopje (Henk Kloen)
|
|
|
|
|
|
|
Mooi Binnenveld in het Nieuws
|
De Gelderlander van 30 augustus 2023: Wel en wee van vlinders in de Bennekomse Meent
|
|
Bennekoms Nieuwsblad van 9 augustus 2023
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
